Agrest - winorośl Północy

Agrest zwyczajny jest stosunkowo młodą rośliną uprawną. Poznano go dopiero w średniowieczu, opisano jeszcze później, bo w wieku XVI. Należy do rodziny skalnicowatych i uprawiany jest w Ameryce Północnej, Azji, Afryce i Europie. W ogrodach spotykamy około 50 najbardziej popularnych odmian - agrest wczesny, średniowczesny, średniopóźny, późny, gładki, szczeciniasty, w różnych wielkościach i barwie.

Owoce agrestu niedojrzałe lub półdojrzałe, ze względu na dużą ilość pektyn, można przerabiać na kompoty, galaretki, konfitury, dżemy i marmolady. Dojrzałe najlepiej spożywać na surowo lub robić z nich powidła, soki oraz wina.

Właściwości lecznicze

Agrest, oprócz tego, że jest źródłem witamin B1, C, P oraz prowitamy A oraz licznych minerałów, takich jak żelazo, fosfor i miedź, jest też dietetyczny. 100g owoców zawiera zaledwie 44 kcal. Działa moczopędnie, wzmagając ruch robaczkowy jelit, pomaga przy przewlekłych zaparciach. Ma wpływ na oczyszczanie organizmu z toksyn. Poleca się go przy leczeniu artretyzmu, reumatyzmu, demineralizacji organizmu, zapalenia układu pokarmowego i moczowego, stanów zapalnych jamy ustnej i gardła, niedokrwistości oraz chorób skórnych.

Uprawa

Jest bardzo odporny na mróz i łatwo go rozmnażać przez odkłady, sadzonki dzielne i zdrewniałe, a także przez podział krzewów. Wymaga gleby nieco bardziej urodzajnej niż porzeczka, lekko kwaśnej, bogatej w próchnicę i zwięzłej, aby nie oddawała zbyt szybko wody. Nie może to być jednak teren podmokły, który zimą zmieni się w zastoisko mrozowe. Aby krzewy agrestu ładnie owocowały, należy je sadzić w miejscach nasłonecznionych i regularnie przecinać. Przyjmuje się, że dobrze uformowany krzew powinien liczyć od 12 do 14 pędów. Co roku usuwa się pędy starsze niż 7-letnie, wycina się również wszystkie słabe jednoroczne, zostawiając tylko 2-3 najsilniejsze.

Uwaga na mączniaka! To najczęstsza choroba atakująca agrest wywoływana przez grzyba pasożytniczego. Na zarażonych pędach pojawia się biały nalot, a owoce pokrywajągrube szarobrązowe plamy. Z mączniakiem trudno walczyć. Częściowo pomaga wycinanie i palenie zainfekowanych części roślin, ale dużo skuteczniejsze są chemiczne parokrotne opryski. Pierwszy oprysk 12-procentową cieczą siarkowo-wapienną wykonuje się w marcu lub kwietniu, jeszcze przed kwitnieniem, drugi po przekwitnieniu słabym roztworem 1-procentowym i ostatni raz po upływie kolejnych dwóch tygodni.

Warto wiedzieć:

- ze względu na dużą ilość pektyn owoce niedojrzałego agrestu można stosować jako dodatek galaretujący do przetworów z owoców nie zawierających pektyn lub mających ich mało, jak na przykład truskawki

- owoce agrestu nastawione na sok najlepiej trzymać z dala od światła słonecznego, najlepiej w miejscu ciemnym

Kulinarne inspiracje

Moim agrestowym faworytem jest galaretka. Należy ją przygować z dość dojrzałych owoców. Na 850g agrestu bierzemy 350g cukru i 100ml wody. Najpierw gotujemy syrop cukrowy. Do rondelka wsypujemy cukier, wlewamy wodę i gotujemy na niezbyt dużym ogniu kilka minut od momentu zagotowania. Dodajemy oczyszczony i pozbawiony szypułek agrest, mieszamy dokładnie, przykrywamy i gotujemy aż owoce rozpadną się pod wpływem temperatury. Blendujemy całość bardzo dokładnie, a następnie przecieramy przez sito, aby pozbyć się twardych pestek. Gotową gorąca galaretkę przelewamy do wyparzonych suchych słoików. Szczelnie zakręcamy i odstawiamy do góry dnem do ostudzenia. Galaretkę zużywamy do świeżego pieczywa lub do naleśników i placków.